Voorste kruisband
Introductie
De voorste kruisband is een belangrijke stabiliserende band in de knie. Er zijn 2 kruisbanden : de voorste en de achterste. De voorste kruisband zorgt ervoor dat het onderbeen niet te veel naar voren kan bewegen ten opzichte van het bovenbeen, verder geeft de band stabiliteit bij rotatie van het onderbeen en zijwaartse spanning. Een gescheurde voorste kruisband (voorste kruisbandruptuur) is meestal het gevolg van een sportletsel. Het komt veelvuldig voor bij zaal-, veld- en contactsporten (voetbal, hockey, handbal, korfbal) en hoog energetische sporten (skiën, motorcross). Het verdraaien van de knie wordt vaak aangegeven als oorzaak. Meestal gebeurt dit bij onverwachte momenten waarbij de spieren geen controle hebben over het been. Als de voorste kruisband scheurt, wordt de knie instabiel en kan men door de knie heen zakken. Deze instabiliteit kan zorgen voor meer schade in het gewricht en op lange termijn voor vervroegde slijtage van het gewricht.
Symptomen
Op het moment dat de kruisband scheurt wordt veelal door de patiënt een "knap" gehoord. Door het scheuren van de voorste kruisband ontstaat er meestal een bloeding in de knie waardoor de knie binnen enkele uren tot een dag dik en pijnlijk wordt. De knie kan soms niet meer worden gestrekt en de patiënt kan nauwelijks meer op zijn been lopen. Na een periode verdwijnt deze pijn soms en kan de patiënt zijn knie weer voorzichtig belasten.
De geschiedenis van de voorste kruisbandplastie
Tot eind van de jaren 1970 was een voorste kruisbandletsel voor veel sporters een drama en ging meestal gepaard met het einde van een sportcarrière.Als gevolg van het letsel had men onvoldoende stabiliteit. Het gaat hier dan voornamelijk om een anterolaterale instabiliteit die voornamelijk werd ervaren bij onverwachtse bewegingen.
Pas vanaf eind jaren 1970 begin jaren ‘80 werden oplossingen gevonden voor voorste kruisbandletsels. In die periode werden de eerste operatietechnieken ontwikkeld waarbij de knie terug een stabiliteit werd gegeven die er niet meer was na een ruptuur van de voorste kruisband.
De eerste operatietechnieken worden de extra-articulaire verstevigingen genoemd en waren van het type Mc Intosh en Lemaire. Hierbij werd een extra-articulaire verstevigende plastie gemaakt lateraal van de knie door gebruik te maken van de iliotibiale band. Aldus kon voorkomen worden dat de knie zich niet meer verplaatste naar voor en naar buiten bij onverwachtse bewegingen. Deze ingreep had een vrij groot succes en kon aan heel veel mensen opnieuw een voldoende stabiliteit bieden om terug actief sport te beoefenen.
Doch traden op langere termijn problemen op van instabiliteit en voornamelijk secundaire artrose, zeker bij patiënten bij wie ook een meniscusbehandeling werd uitgevoerd.
Eind jaren ‘80 begin jaren ‘90 werd dan gekeken voor alternatieven voor deze extra-articulaire versteviging en werd gezocht naar intra-articulair herstel waarbij gepoogd werd de voorste kruisband terug na te bootsen of een nieuwe kruisband intra-articulair te plaatsen. Hierbij werd in het begin gebruik gemaakt van synthetisch materiaal zoals Dacron en dergelijke. Doch deze synthetische ligamenten faalden op korte termijn en hadden aldus snel een slechte reputatie.
Vanaf de tweede helft van de jaren ‘90 werd dan gekeken om een nieuwe kruisband te reconstrueren door middel van autoloog materiaal, zoals homogreffe of allogreffe. Hierbij werd gebruik gemaakt van de patellapees of van de hamstrings, meer bepaald van de Gracillispees of/en Semitendinosispees.
Gedurende de laatste decennia werden verschillende fixatietechnieken uitgewerkt waarbij de huidige techniek voor herstel van voorste kruisband als een succesvolle techniek mag bestempeld worden. De meest courante technieken maken gebruik van een homogreffe en meest de hamstrings, daar patellapees toch vaak een comorbiditeit van anterieure kniepijn kan teweegbrengen.
Belangrijk bij een voorste kruisbandherstel blijft echter de revalidatie die toch vlug 5 à 6 maanden in beslag neemt alvorens men weer volop mag sporten.
Huidige behandeling van voorste kruisbandletsels
Een voorste kruisbandreconstructie wordt geadviseerd als de voorste kruisband zodanig gescheurd is, dat goede stabiliteit van de knie niet meer haalbaar is met behulp van fysiotherapie.
Voorste kruisbandplastie ingreep zelf:
Bij een kruisbandplastiek wordt gebruik gemaakt van uw eigen weefsel: een stuk van de hamstringspezen( Gracilis en Semitendinosus ). In bepaalde gevallen kan ook gebruik gemaakt worden van een donorpees( allogreffe) of je eigen patellapees gedeelte. De pees wordt thv het bovenbeen(femur) gefixeerd dmv een sort weerhaakje en thv het onderbeen(tibia met behulp van een kram en een resorbeerbare schroef. De ingreep duurt in totaal ongeveer een half uur tot driekwart uur. Beide operatietechnieken hebben vergelijkbare resultaten. (Zie ook video van life transmissie operatie uitgevoerd in 2013 te Gent)
De ingreep voor voorste kruisbandreconstructie gebeurt meestal in dagkliniek en je zal de dag zelf van de ingreep nog het ziekenhuis mogen verlaten.
Nabehandeling
De eerste dagen kan je eventueel gebruik maken van een paar krukken volgens eigen noodzaak. Je zal wel een brace krijgen die je dient aan te leggen tijdens het stappen en die mag weggenomen worden tijdens rust en ‘s nachts.Het dragen van de brace is meestal voor een periode van 4 weken tot je voldoende vertrouwen terug hebt gekregen in het geopereerde lidmaat. Je zal ook ontstekingsremmer krijgen (indien geen contra indicatie) die je best de eerste weken neemt tot de meeste zwelling verdwenen is, naast ook klassieke pijnstillers (paracetamol). Ook wordt aangeraden van regelmatig ijsapplicatie uit te voeren thv de knie, iets dat nog lang zal dienen te gebeuren tijdens de revalidatie, namelijk telkens na het oefenen en na de kinebehandeling.
Gedurende de eerste 2 weken word je verondersteld van zelf te oefenen waarbij je gerust reeds mag fietsen op de hometrainer. Na 2 weken is er de eerst controle bij de arts waarbij de hechtingen verwijderd worden en vanaf dan word took gestart met de kinesitherapie.
Tussen de 2de en 6de week postoperatief wordt met de kinesist voornamelijk gewerkt op mobiliteit waarbij het herwinnen van de strekking prioritair is, kracht oefeningen en ook proprioceptieve of stabilisatie oefeningen.
Na 6 weken is ere en tweede controle bij de arts, waarna de revalidatie verder gaat bij de kinesist.
Tijdens de eerste 3 maanden postoperatief mag je naast de kine oefeningen zelf ook reeds fietsen en aquatraining volgen waarbij alle oefeningen in het water zijn toegestaan behalve schoolslag zwemmen.
Op 3 maanden postoperatief vindt de derde controle plaats bij de dokter en indien alles vlot verloopt zal hij je de toestemming geven om te beginnen lopen. Dit behelst dat je mag beginnen joggen waarbij duur en snelheid geleidelijk aan mogen opgedreven worden. Vanaf de vierde maand postop mag je starten met belastend lopen, wat wil zeggen dat sprintjes en slalom lopen mogen mede uitgevoerd worden.
Na 5 maanden heb je meestal de laatste controle en hopelijk krijg je dan ook groen licht om je specifieke sport terug opbouwend te hervatten.
Aandachtspunten
Belasting:
Je mag belasten binnen de pijngrenzen mits dragen van je brace (+- 4 weken). De eerste dagen kunnen krukken je een extra steun bieden.
Zwelling van de knie: Is normaal de eerste weken en daarvoor is gebruik van ijs heel belangrijk naast ook inname van je ontstekingsremmers( indien geen contra indicatie)
Mobiliteit:
Je hebt geen bewegingsbeperking en je mag onmiddellijk vrij bewegen. Meestal zal je opmerken dat het herwinnen van de strekking van je knie enkele weken kan duren.Het volledig plooien zal zelfs nog wat meer tijd in beslag nemen, maar geen paniek het lukt wel na verloop van tijd.
Hematoom- bloeduitstorting:
Meestal zal je na enkele dagen een bloeduitstorting opmerken thv achterzijde van je bil. Geen paniek , dit is normaal en komt als gevolg van wat bloeding die ontstaat door het nemen van de pees achteraan uit je bil.
Spierscheur:
Tijdens de eerste 6 weken na de ingreep kan je soms een plotse pijnscheut ervaren thv de bilachtervlakte bij bepaalde bruuske bewegingen.
Dit is als gevolg van een klein spierletsel thv de plooispieren waar je peesgreffe werd genomen. De behandeling betsaat uit lokaal kine behandeling en ontstekingswerende zalf.
Downloads
